Οι ψείρες της κεφαλής είναι έντομα

Έχουν έξι πόδια αλλά δεν έχουν φτερά- και αυτός είναι ο λόγος που έρπουν όταν τις εντοπίζετε. Δεν μπορούν να πηδήξουν να κάνουν άλματα ή να κολυμπήσουν Μπορείτε μόνο να κολλήσετε ψείρες με την απευθείας επαφή κεφάλι με κεφάλι- γιαυτό το λόγο τα παιδιά κολλούν με μεγάλη συχνότητα όταν παίζουν μεταξύ τους.Τρέφονται με το αίμα  που απομυζούν από το τριχωτό της κεφαλής και λατρεύουν τις ζεστές και υγρές συνθήκες κοντά στο κεφάλι σας. Τους αρέσει περισσότερο να βρίσκονται πίσω από τα αυτιά, τους κροτάφους και στο πίσω μέρος του αυχένα.Ενδείξεις για την παρουσία των ψειρών κεφαλής είναι (προφανώς) η αίσθηση ότι κάτι κινείται ανάμεσα στα μαλλιά, μικρά κόκκινα σημάδια από τσίμπημα,λευκές κόνιδες στο δέρμα της κεφαλής ή στις τρίχες (μαζί με άδεια αυγά) και  ψείρες  που έρπονται.Οι ''κόνιδες'' είναι τα αυγά της ψείρας της κεφαλής ή άδεια κελύφη των αυγών απ' όπου εκκολάπτεται η νύμφη. Είναι λευκές, μοιάζουν με μικροσκοπικό δάκρυ  και παραμένουν κολλημένες στις τρίχες ακόμη και όταν είναι κενές.Οι ψείρες κεφαλής  δεν ασχολούνται με την  υγιεινή. Τους αρέσουν τα καθαρά μαλλιά εξ ίσου με τα   βρόμικα και έτσι δεν υπάρχει λόγος για τον κοινωνικό στιγματισμό και την αμηχανία που οι ψείρες κεφαλής προξενούν.Οι ψείρες δεν έχουν αρκετά δυνατά πίσω πόδια για να πηδούν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ούτε έχουν φτερά.Χρειάζεται απευθείας επαφή κεφάλι με κεφάλι για να μεταδοθούν οι ψείρες της κεφαλής Για το λόγο αυτό τα παιδιά κολλούν γρήγορα ψείρες της κεφαλής από την άμεση επαφή που έχουν στη διάρκεια του παιχνιδιού.Αν  εντοπισθούν ψείρες στο σχολείο του παιδιού σας, μην ανησυχείτε- είναι κάτι ενοχλητικό, αλλά αν ακολουθήσετε τις απλές αυτές  συμβουλές , θα τεθούν σύντομα υπό έλεγχο.  


1.Έλεγχος - Ελέγχετε τακτικά τα μαλλιά του παιδιού σας (τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα) για ψείρες της κεφαλής και κόνιδες.

2.Θεραπεία – αν το παιδί σας ή κάποιο μέλος της οικογενείας σας έχει ψείρες της κεφαλής, εφαρμόστε αμέσως μια θεραπεία με κάποιο αποτελεσματικό προϊόν από το φαρμακοποιό σας.

3.Ενημέρωση - εάν το παιδί σας κολλήσει ψείρες της κεφαλής, ενημερώστε το σχολείο και τους στενό φιλικό σας περιβάλλον, για να  σας βοηθήσουν να εμποδίσετε την εξάπλωση των ψειρών της κεφαλής. Είναι κάτι που ο καθένας έχει να αντιμετωπίσει γιαυτό δεν χρειάζεται να αισθάνεστε αμηχανία.

4.Προστασία – για να προστατεύσετε τα παιδιά σας από το να κολλήσουν ψείρες, πρέπει να τα πείσετε να μην μοιράζονται τα προσωπικά τους αντικείμενα με άλλους όπως κοκαλάκια για τα μαλλιά, καπέλα και βούρτσες, και πιάστε τα μακριά μαλλιά  ώστε να είναι πιο δύσκολο να εξαπλωθούν οι ψείρες της κεφαλής.

5.Επανέλεγχος – μην παραλείπετε  να ελέγχετε τα μαλλιά των μελών της  οικογενείας σας για ψείρες κεφαλής και κόνιδες, ιδιαίτερα αν το παιδί σας έχει κολλήσει  –δε κολλούν μόνο τα παιδιά ψείρες. Επίσης, να ελέγχετε τα μαλλιά των παιδιών σας για νέα προσβολή από ψείρες μετά από κάθε επιτυχημένη θεραπεία.

Οι ψείρες είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο στα παιδιά, ειδικά τους πρώτους μήνες της σχολικής χρονιάς.
Διαβάστε στο επιστημονικό άρθρο που ακολουθεί συμβουλές υγείας για να απαλλαγείτε μια και έξω από τις ψείρες.

Της Φωτεινής Β. Παπαδημητρίου Παιδιάτρου– Νεογνολόγου Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημιού Ιωαννίνων

Οι ψείρες είναι παράσιτα  που απαντώνται στο ανθρώπινο οργανισμό από τα αρχαία χρόνια. Συναντώνται κυρίως στην παιδική ηλικία και αυτό διότι διασπείρεται πολύ εύκολα από παιδί σε παιδί κατά την διάρκεια του παιχνιδιού, μέσω αντικειμένων κοινής χρήσης (βούρτσες, πετσέτες, κλινοσκεπάσματα κτλ) ακόμη και από τα ρούχα των παιδιών που κρέμονται σε διπλανές κρεμάστρες στο σχολείο ή τους παιδικούς σταθμούς. Είναι σημαντικό να ανιχνευθεί και να θεραπευτεί γρήγορα για να αποφευχθεί η μετάδοση της σε άλλα άτομα, ενώ φαίνεται ότι υπάρχουν αρκετές επιλογές αποτελεσματικής θεραπείας. Η ψείρα του τριχωτού της κεφαλής είναι ένα μικροσκοπικό, γκρίζο-λευκό έντομο μεγέθους μόλις 3-4 χιλ. που μπορεί να απομυζεί αίμα και με τα πόδια της να προσκολλάται γερά στις τρίχες. Η θηλυκή ψείρα ζει περίπου ένα μήνα στη διάρκεια του οποίου γεννά 7-10 αυγά την ημέρα τα οποία «στερεώνει» σταθερά στη βάση των τριχών του ατόμου ξενιστή. Τα αυγά ή κόνιδες παραμένουν στο τριχωτό και απομακρύνονται καθώς μεγαλώνουν οι τρίχες. Οι κόνιδες που εντοπίζονται σε απόσταση μεγαλύτερη του ενός εκατοστού από το τριχωτό δηλώνουν ότι δεν μπορούν να προκαλέσουν λοίμωξη . Η ψείρα δεν πετά, ούτε και μεταφέρεται από τα κατοικίδια ζώα. Η ώριμη ψείρα μπορεί να επιβιώσει 48 με 55 ώρες μακριά από το δέρμα του ξενιστή.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ Η απομόνωση κόνιδας και όχι ζωντανής ψείρας δεν σημαίνει απαραίτητα ενεργό λοίμωξη, οι κόνιδες μπορεί να παραμένουν μήνες μετά από επιτυχή θεραπεία. Το κέντρο πρόληψης και ελέγχου λοιμώξεων της Αμερικής (CDC) δηλώνει ότι ενεργό λοίμωξη μπορεί να υποστηρίξει η εύρεση πολλών αυγών εντός 6,5 εκατοστών της τρίχας από τη ρίζα. Πάντως και αυτό το κριτήριο συχνά οδηγεί σε υπερδιάγνωση. Άλλοι υποστηρίζουν ότι η διάγνωση πρέπει να βασίζεται μόνο στην απομόνωση ζωντανών Η απομόνωση είναι ευκολότερη με το συστηματικό χτένισμα των μαλλιών, ιδανικά βρεγμένων αλλά και στεγνών, με ένα χτενάκι με πολύ λεπτά δόντια. Η μέθοδος αυτή είναι σαφώς πιο ασφαλής σε σχέση με την απλή επισκόπηση του τριχωτού. • Χτενίστε τα μαλλιά αρχικά με μια κανονική βούρτσα για να ξεμπερδέψετε τα μαλλιά

Τοποθετήστε το χτενάκι στην κορυφή του κεφαλιού και χτενίστε επιμελώς από τις ρίζες έως τις άκρες των μαλλιών. • Χτενίστε με αυτόν τον τρόπο όλο το κεφάλι τουλάχιστον 2 φορές. Σε πρακτικό επίπεδο οι περισσότεροι ειδικοί συγκλίνουν στην άποψη ότι αν απομονωθούν μόνο κόνιδες και το άτομο έχει υποβληθεί σε θεραπεία πρόσφατα, πρέπει να αφαιρεθούν οι κόνιδες και να επανεξετασθούν τα μαλλιά σε 3-4 ημέρες. Αν δεν έχει προηγηθεί θεραπεία συνιστάται να ξεκινήσει.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ Τοπικά αντιφθειρικά, χτένισμα βρεγμένων μαλλιών και αγωγή από το στόμα έχουν μελετηθεί για την αντιμετώπιση της φθειρίασης.

Στο εμπόριο υπάρχουν διάφορα τοπικά αντιφθειρικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε παιδιά άνω των 2χρονών και το μαλαθείον για παιδιά άνω των 6 χρόνων.

Ακολουθήστε προσεχτικά τις οδηγίες του κατασκευαστή για την εφαρμογή των τοπικών σκευασμάτων. Τυπικά λούζετε το κεφάλι του παιδιού, ξεπλένετε και στεγνώνετε με μια πετσέτα. Απλώνετε το αντιφθειρικό σε όλο το τριχωτό της κεφαλής και το αφήνετε για 10 λεπτά, κατόπιν ξεπλένετε καλά με νερό. Μόνο το μαλαθείο πρέπει να παραμείνει στο τριχωτό της κεφαλής για 8-12 ώρες.

Μη χρησιμοποιείτε σαμπουάν για 2 ημέρες μετά τη χορήγηση του τοπικού αντιφθειρικού. Μία δεύτερη εφαρμογή απαιτείται για τις πυρεθρίνες, τα πυρεθροειδή και το benzyl alcohol 7-10 μετά.

Στο μεσοδιάστημα θεραπείας δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σαμπουάν με conditioners και δεν πρέπει να γίνεται στέγνωμα των μαλλιών με σεσουάρ. Το ξύδι, τα conditioners και ο ζεστός αέρας αδρανοποιούν το αντιφθειρικό που έχει παραμείνει . Δεν χρησιμοποιούμε το ίδιο προϊόν στο ίδιο άτομο πάνω από τρεις φορές

Πλην της τοπικής αγωγής, οι μαξιλαροθήκες, τα σεντόνια και οι πετσέτες που ήρθαν σε επαφή με τα μαλλιά καθώς και οι βούρτσες και χτένες που χρησιμοποιήθηκαν έως και 48 ώρες πριν την έναρξη της αγωγής πρέπει να πλυθούν με ζεστό νερό.  Θερμοκρασία νερού 55 oC καταστρέφει την ώριμη ψείρα και τα αυγά σε 5 λεπτά. Τα έπιπλα, χαλιά και καθίσματα αυτοκινήτων πρέπει να καθαριστούν με ηλεκτρική σκούπα Αντικείμενα που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί για περισσότερο από 2 ημέρες προ της έναρξης της αγωγής είναι απίθανο να είναι μολυσμένο με ζωντανές ψείρες καθώς η ψείρα δεν μπορεί να επιβιώσει εκτός ανθρωπίνου σώματος για πάνω από 48 ώρες.

Το στεγνό καθάρισμα (καθαριστήριο) δεν θεωρείται αποτελεσματικό. • Οτιδήποτε δεν πλένεται (λούτρινα κουκλάκια κ.τ.λ.) πρέπει να απομονώνεται σε πλαστική σακούλα για 12-14 ημέρες.
Ένας εναλλακτικός τρόπος απομάκρυνσης των ψειρών είναι το προσεχτικό, επαναλαμβανόμενο χτένισμα των μαλλιών.

Είναι μια καλή επιλογή σε μικρά παιδιά (κάτω των δύο ετών, που δεν μπορούν να λάβουν τοπική αγωγή) ή σε περιπτώσεις που δεν θέλουμε ή δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τοπικά αντιφθειρικά. Υγράνετε τα μαλλιά και προσθέστε μία λιπαντική ουσία όπως κοντίσιονερ, λάδι ελιάς ή ξίδι.

Χτενίστε επανειλημμένα έως ότου καμία ψείρα δεν είναι ορατή επάνω στη χτένα. Επαναλάβετε κάθε 3-4 ημέρες για αρκετές εβδομάδες, συνεχίζοντας οπωσδήποτε για 2 εβδομάδες μετά την ανεύρεση έστω και μιας ζωντανής ψείρας. Η μέθοδος θεωρείται αρκετά αποτελεσματική αν και χρονοβόρα. •

Η αγωγή από το στόμα γενικά φυλάσσεται για τις περιπτώσεις που θα αποτύχει η τοπική αντιφθειρική αγωγή. Περιλαμβάνει φάρμακα όπως η τριμεθοπρίμη-σουλφαμεθοξαζόλη (Septrin) η οποία δρα σκοτώνοντας απαραίτητα για τη ζωή της ψείρας συμβιωτικά βακτήρια. Σε ανθεκτικές περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με τοπικά σκευάσματα. • Υπάρχουν μελέτες που έχουν εξετάσει τη χρήση λοσιόν και άλλων υλικών (λάδι ελιάς, βούτυρο, μαγιονέζα, βαζελίνη), τα όποια εφαρμόζονται στο κεφάλι και αφήνονται να στεγνώσουν.

Στόχος είναι η πρόκληση ασφυξίας στις ψείρες. Επίσης χρήση σεσουάρ με θερμοκρασία στην επιφάνεια των τριχών 50οC επί 5’, έχει πολύ καλά αποτελέσματα. Το γεγονός πάντως είναι ότι οι ψείρες δύσκολα παθαίνουν ασφυξία. Θεραπείες που χρησιμοποιούν βενζίνη ή πετρέλαιο δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται γιατί μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες.

Πρόληψη Ο καλύτερος τρόπος να αποφύγετε τις ψείρες είναι η πρόληψη Ενήλικες και παιδιά που συγκατοικούν με άτομο που έχει διαγνωστεί με φθειρίαση πρέπει να εξετάζονται για ψείρες και να θεραπεύονται αν χρειάζεται. Αν κοιμούνται στο ίδιο κρεβάτι πρέπει να θεραπεύονται ακόμα και αν δεν βρεθούν ψείρες ή κόνιδες. Αν το παιδί σας έχει μακριά μαλλιά, φροντίστε να είναι πάντοτε δεμένα όταν πηγαίνει στο σχολείο.

Έτσι δεν θα έρθουν σε επαφή με τα μαλλιά άλλων παιδιών που μπορεί να έχουν πάνω κόνιδες ψείρας. Ρίξτε μία σταγόνα αιθέριο έλαιο λεβάντας στη χτένα του παιδιού. Το λαδάκι μένει στα μαλλιά και απωθεί τις ψείρες. (Παρόμοια δράση έχουν τα αιθέρια έλαια ευκαλύπτου, τσαγιόδεντρου, και δεντρολίβανου)