ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ

5ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΕΑΕΠ (Οκτώβριος 2012-Μάιος 2013)

Εποπτεύων: Θεόδωρος Θάνος – Λέκτορας Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Ιωαννίνων

Εκπαιδευτικοί: Γιαννούλη Ευφροσύνη (Ε1), Γιούργας Σπύρος (Ε2)

Οι συγκρούσεις και οι εντάσεις (καβγάδες), η βία και η παραβατικότητα αποτελούν καθημερινά φαινόμενα της σχολικής ζωής. Η επιβολή τιμωρίας ή η εφαρμογή του σχολικού κανονισμού οδηγούν σε προσωρινή αντιμετώπιση του φαινομένου. Η σχολική διαμεσολάβηση,  είναι η εφαρμογή μιας δομημένης διαδικασίας για την επίλυση των δυσκολιών και των συγκρούσεων στο σχολείο. Κατά την εφαρμογή της διαμεσολάβησης δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην κατανόηση των προβλημάτων και των συνεπειών τους, με στόχο «την εποικοδομητική διευθέτηση των προβληματικών αυτών καταστάσεων». Οι δύο πλευρές, που βρίσκονται σε αντιδικία για μια διαφορά, συζητούν μεταξύ τους ενώπιον μιας τρίτης, ουδέτερης, πλευράς που έχει εκπαιδευτεί ως διαμεσολαβητής, συναινετικά, μέσα σε εμπιστευτικό κλίμα.

Το πρόγραμμα της σχολικής διαμεσολάβησης εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στο Δημοτικό Σχολείο Αρμένων Ρεθύμνου τα σχολικά έτη 2009-2010 και 2010-2011. Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση εφαρμόζεται εδώ και τέσσερα χρόνια στο 2ο Γυμνάσιο Ασπροπύργου, πιλοτικά στην Ιωνίδειο Σχολή ενώ γίνεται η προεργασία για την εφαρμογή του στο Βαρβάκειο Γυμνάσιο και Λύκειο Αθηνών. Επίσης αρχίζει να εφαρμόζεται και στο 14ο Γυμνάσιο Λάρισας (τίτλος προγράμματος: «Διαχείριση συγκρούσεων – Διαμεσολάβηση»), όπως προκύπτει από την ιστοσελίδα του σχολείου www.14gym-laris.lar.sch.gr. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα προγράμματα διαμεσολάβησης πραγματοποιούνται στο πλαίσιο των προγραμμάτων Αγωγής Υγείας των σχολείων.

Η αξιολόγηση των προγραμμάτων διαμεσολάβησης έδειξε ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα όπως  μείωση των συγκρούσεων μεταξή των μαθητών, αλλαγή στον τρόπο αντιμετώπισης των διαφορών, υιοθέτηση ειρηνικών πρακτικών απέναντι στη βία, απόκτηση δεξιοτήτων ενσυναίσθησης, σεβασμού του διαφορετικού κ.λ.π.

Η σχολική διαμεσολάβηση θα εφαρμοστεί για δεύτερη φορά σε σχολείο της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, στο 5^ο Δημοτικό Σχολείο Ιωαννίνων υπό την εποπτεία του λέκτορα του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών κ. Θεόδωρου Θάνου. Το πρόγραμμα αναλαμβάνουν οι εκπαιδευτικοί των τμημάτων Ε1 και Ε2 Ευφροσύνη Γιαννούλη και Σπύρος Γιούργας αντίστοιχα. Από τα δύο τμήματα θα προκύψουν οι μαθητές που θα είναι διαμεσολαβητές. Στόχος του προγράμματος είναι να συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια.

Στόχοι της διαμεσολάβησης

α.Η ειρηνική αντιμετώπιση των συγκρούσεων μεταξύ των μαθητών αντί της τιμωρίας και της απόρριψης.

β.Η καλλιέργεια των αρχών της ισότητας, του αλληλοσεβασμού, της εμπιστοσύνης, της ομαδικότητας, της συνεργασίας, της ενσυναίσθησης και της δικαιοσύνης·

γ.Ο εφοδιασμός των μαθητών με δεξιότητες επικοινωνίας·

δ.Η ευαισθητοποίηση των μαθητών στη διαχείριση συγκρούσεων·

ε.Η ενίσχυση των ικανοτήτων αυτορρύθμισης της συμπεριφοράς·

στ.Η βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των μαθητών·

Δομή της διαμεσολάβησης

1^ο Βήμα: Η πλευρά που αντιμετωπίζει το πρόβλημα απευθύνεται με αίτημά της στο διαμεσολαβητή.

2^ο Βήμα: Ο διαμεσολαβητής έρχεται σε επαφή με την κάθε πλευρά ξεχωριστά για να ενημερώσει για τη διαδικασία της διαμεσολάβησης και να εγγυηθεί την εμπιστευτικότητά της.

3^ο Βήμα: Ορίζεται ημερομηνία συνάντησης των τριών πλευρών.

4^ο Βήμα:Μετά την ανακοίνωση των κανόνων της διαμεσολάβησης, εκφράζονται οι διαφορετικές οπτικές των δύο πλευρών, τα συναισθήματά τους, καθώς και οι προτάσεις της κάθε πλευράς για την επίλυση της διαφοράς/σύγκρουσης.

5^ο Βήμα:Μετά τη διεξαγωγή της συζήτησης και τη διατύπωση των προτάσεων, οι δύο πλευρές επιλέγουν από τις κοινές προτάσεις την καταλληλότερη λύση γι’ αυτές, καθώς και

μία εναλλακτική λύση για την περίπτωση που δεν τηρηθεί η πρώτη.

6^ο Βήμα:Η διαδικασία ολοκληρώνεται με τη γραπτή διατύπωση όσων συζητήθηκαν και με την υπογραφή της συμφωνίας από τις τρεις πλευρές.

7^ο Βήμα:Έπειτα από κάποιο διάστημα, οι τρεις πλευρές συναντώνται να συζητήσουν για την εξέλιξη της συμφωνίας.

Διαμεσολαβητές (εκπαιδευμένοι μαθητές)

 Ο ρόλος των διαμεσολαβητών είναι η διευκόλυνση των δύο πλευρών να λύσουν τις διαφορές τους χωρίς παρέμβαση.

Ρόλος εκπαιδευτικών

Οι εκπαιδευτικοί συμμετέχουν σε όλες τις δραστηριότητες της εκπαίδευσης μαζί με τα παιδιά, απαντούν σε ερωτήσεις, κάνουν ασκήσεις και κρατούν ημερολόγιο με σημειώσεις από την κάθε συνεδρία. Κατά την εφαρμογή του προγράμματος παίζουν το ρόλο των συντονιστών.

Στάδια διαμεσολάβησης

1. Εκπαίδευση διαμεσολαβητών(Από Οκτώβριο 2012 έως και Δεκέμβριο 2012, δύο διδακτικές ώρες κάθε Τετάρτη στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης).

Η εκπαίδευση θα γίνεται από τον ίδιο τον κύριο Θάνο με τη συμμετοχή αργότερα και ομάδας φοιτητών που έχουν επιλέξει το μάθημα στο Πανεπιστήμιο. Αυτή περιλαμβάνει:

α.Δραστηριότητες επικοινωνίας, ενσυναίσθησης, εμψύχωσης, ενθάρρυνσης έκφρασης συναισθημάτων, θετικής αναγνώρισης ακρόασης κ.ά. για την ένταξη των μαθητών στο πρόγραμμα της διαμεσολάβησης·

β.Δραματοποίηση περιστατικών βίας και αντιμετώπισής τους με έμφαση στη διαδικασία της διαμεσολάβησης·

2. Ενημέρωση μαθητών και γονέων (Όταν το πρόγραμμα είναι έτοιμο να εφαρμοστεί).

3. Διερεύνηση του σχολικού κλίματος (Έρευνα με ερωτηματολόγιο).

4. Εφαρμογή του προγράμματος της διαμεσολάβησης (Από 10-1-2013).

5.Αξιολόγηση της διαμεσολάβησης (Έρευνα για την επίτευξη των στόχων της διαμεσολάβησης-Μάιος 2013).

6. Τελικά συμπεράσματα, διαπιστώσεις και παρουσίαση του προγράμματος από τους ίδιους τους μαθητές στους γονείς και τους υπόλοιπους μαθητές.

Χώρος εφαρμογής προγράμματος διαμεσολάβησης

Γραφείο διαμεσολάβησης με τήρηση πρωτοκόλλου και πρακτικών από τους διαμεσολαβητές για τις αιτήσεις διαμεσολάβησης και την πορεία της συμφωνίας μεταξύ των εμπλεκόμενων πλευρών.

Περισσότερες πληροφορίες για τη διαμεσολάβηση στη διεύθυνση www.diamesolavisi.blogspot.com